As racionalidades e o direito - Notas sobre a genealogia da razão comunicativa habermasiana

AutorLeonardo Moreira Figueira
CargoGraduando em Direito pela Universidade de Brasília
Páginas103-132
103
ΑΣ ΡΑΧΙΟΝΑΛΙ∆Α∆ΕΣ Ε Ο ∆ΙΡΕΙΤΟ ΝΟΤΑΣ ΣΟΒΡΕ Α ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ
∆Α ΡΑΖΟ ΧΟΜΥΝΙΧΑΤΙςΑ ΗΑΒΕΡΜΑΣΙΑΝΑ
Leonardo Moreira Figueira117
ΡΕΣΥΜΟ: Α ρεαβιλιταο δα ραζο πρτιχα πελο παραδιγµα ϕυρδιχο πσ
ποσιτιϖιστα σε τραδυζ να προποσιο δε νοϖασ αρθυιτετυρασ παρα α ρελαο
τεριχα εντρε ∆ιρειτο ε Μοραλ ε εµ υµ ρενοϖαδο status παρα α
ϕυρισπρυδνχια. Νο ενταντο, α implosão da figura da razão prática
οριγιναλµεντε προϖοχαδα πελα Φιλοσοφια δο Συϕειτο ηεγελιανα αλερτανοσ
παρα α νεχεσσιδαδε δε σε αχαυτελαρ θυαντο οπορτυνιδαδε δαθυελα
ρεαβιλιταο. Νεσσε σεντιδο, ρεϖισιταµοσ υµα δασ µαισ προφχυασ τεοριασ
θυε πρετενδεµ δαρ χοντα δα φυνδαµενταο δα λεγιτιµιδαδε ϕυρδιχα: α
ραζο χοµυνιχατιϖα ηαβερµασιανα. Πρελιµιναρµεντε δισχυσσο, τοδαϖια,
αφιγυρασε χονϖενιεντε ρεχορδαρ συχινταµεντε οσ χονχειτοσ δε ραζο πυρα,
ραζο πρτιχα ε ραζο ινστρυµενταλ, δε φορµα α τερ πρεσεντεσ ασ λιµιταεσ
δεσσασ χατεγοριασ. Εµ σεγυιδα, ρεχονστρυµοσ α γενεαλογια δα ραζο
χοµυνιχατιϖα, πριϖιλεγιανδο α ανλισε σοβρε α πρεµισσα φενοµενολγιχα
ηυσσερλιανα δο Lebenswelt. Χονχλυµοσ, εντο, απρεσεντανδο
ρεσυµιδαµεντε ασ λιµιταεσ δα πρπρια φορµυλαο τεριχα δε Ηαβερµασ,
χιτανδο α τιχα σιστµιχα δε Λυηµανν.
ΠΑΛΑςΡΑΣ ΧΗΑςΕ: Ραζο πυρα Ραζο πρτιχα Ραζο ινστρυµενταλ
Ραζο χοµυνιχατιϖα
ΑΒΣΤΡΑΧΤ: Ποστποσιτιϖισµ µοδελσ ηαδ βρουγητ αβουτ τηε ρεϖιϖαλ οφ τηε
πραχτιχαλ ρεασον, ωηιχη ρεσυλτσ ιν νεω αρχηιτεχτυρεσ φορ τηε ρελατιον
βετωεεν Λαωσ ανδ Μοραλ ανδ ιν αν υπρισινγ στατυσ φορ ϕυρισπρυδενχε.
Ηοωεϖερ, τηε implosion of practical reasonοριγιναλλψ χαυσεδ βψ ηεγελιαν
Πηιλοσοπηψ οφ Συβϕεχτ ωαρνσ υσ το τηε νεεδ φορ βεωαρε αβουτ τηατ ρεϖιϖαλ.
Τηυσ, τηισ παπερ ρεϖιεωσ ονε οφ τηε µοστ προλιφιχ τηεοριεσ τηατ ιντενδ το
συσταιν ϕυριδιχαλ λεγιτιµαχψ: Ηαβερµασ χοµµυνιχατιϖε ρεασον. Φιρστλψ ιτσ
ρατηερ χονϖενιεντ το βριεφλψ ρεχαλλ τηε δεφινιτιονσ οφ πυρε ρεασον, πραχτιχαλ
ρεασον ανδ ινστρυµενταλ ρεασον, σο ασ το κεεπ ιν µινδ τηε λιµιτσ οφ τηοσε
χατεγοριεσ. Ιν α σεχονδ µοµεντ, τηισ παπερ ρεχολλεχτσ τηε χοµµυνιχατιϖε
117 Graduando em Direito pela Universidade de Brasília.
104
ρεασον γενεαλογψ, φοχυσινγ τηε αναλψσισ ον Ηυσσερλσ φενοµενολογιχαλ
ασσυµπτιον οφ Lebenswelt. Ωε χονχλυδε, τηυσ, πρεσεντινγ α συµµαρψ οφ
τηε λιµιτατιονσ οφ χοµµυνιχατιϖε ρεασον ιτσελφ, θυοτινγ Λυηµαννσ
σψστεµιχαλ τηεορψ.
KEY WORDS: Πυρε Ρεασον Πραχτιχαλ Ρεασον Ινστρυµενταλ Ρεασον
Χοµµυνιχατιϖε Ρεασον
1. Introdão
Ο παραδιγµα ϕυρδιχο πσποσιτιϖιστα ατυαλµεντε εµ
χονσολιδαο τεµ σε χαραχτεριζαδο, σοβρετυδο, πελα ρεαβιλιταο δα
ραζο πρτιχα νο µβιτο δα απλιχαο ϕυρδιχα118, ο θυε σε τραδυζ να
προποσιο δε νοϖασ αρθυιτετυρασ παρα α ρελαο τεριχα εντρε
∆ιρειτο ε Μοραλ ε εµ υµ ρενοϖαδο status παρα α ϕυρισπρυδνχια119.
Εξεµπλιφιχανδο, τεµοσ θυε Ροναλδ ∆ωορκιν, εµ συα τεορια δο
∆ιρειτο χοµο ιντεγριδαδε, πριϖιλεγια α θυεστο δα ραζο πρτιχα,
αναλισανδοα ταντο δο ποντο δε ϖιστα δο µτοδο (ιντερπρεταο
χονστρυτιϖα) θυαντο δο χοντεδο (χονστρυο ραχιοναλ δο
∆ιρειτο)120. Ταλ πριµαζια δα ραζο πρτιχα εµ ∆ωορκιν συσχιτα χρτιχασ
πορ παρτε δε Μιχηελµαν, Φισσ ε Ηαβερµασ121.
∆εϖιδο αο εσπεχιαλ ρελεϖο θυε α θυεστο αδθυιρε νο δεβατε
χοντεµπορνεο σοβρε α πρεσταο ϕυρισδιχιοναλ νο ατυαλ χοντεξτο δε
118 Α εσσε ρεσπειτο, ϖιδε, εντρε ουτροσ, ΒΑΡΡΟΣΟ (2007: 5). ΗΑΒΕΡΜΑΣ
(2005: 19) αργυµεντα θυε α Φιλοσοφια δο Συϕειτο δε Ηεγελ χαυσαρα a
implosão da figura da razão práticaασσιµ, α συπεραο δαθυελα χορρεντε
δε πενσαµεντο πελα Φιλοσοφια δα Λινγυαγεµ ε πελα ρεϖιταλιζαο δα
Ηερµενυτιχα αβριρια νοϖασ ε αµπλασ ποσσιβιλιδαδεσ τεριχασ αχερχα δο τεµα
δα ραχιοναλιδαδε να προδυο ε απλιχαο δο ∆ιρειτο.
119 Τερµο θυε σιγνιφιχα ∀(...) litera lmente "prudência jurídica". Essa
palavra recorda a inda o legado da filosofia prá tica, que considera va a
prudentia como a virtude suprema de uma racionalidade prática∀.
(ΓΑ∆ΑΜΕΡ, 2009: 360. Γριφαµοσ)
120 ΗΑΒΕΡΜΑΣ (2003: 260).
121 Ibidem, π. 278−279.

Para continuar a ler

PEÇA SUA AVALIAÇÃO

VLEX uses login cookies to provide you with a better browsing experience. If you click on 'Accept' or continue browsing this site we consider that you accept our cookie policy. ACCEPT